Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΒΑΝ ΙΛΙΤΣ

Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς είναι μια σπουδαία νουβέλα του Τολστόι, που εκδόθηκε στη Ρωσία το 1886. 

Η υπόθεση περιστρέφεται γύρω από το κύριο πρόσωπο του έργου που είναι ο δικαστής Ιβάν  Ίλιτς. Και ενώ στο επίκεντρο βρίσκονται οι τελευταίες, μαρτυρικές εβδομάδες πριν τον θάνατό του, ο συγγραφέας αφιερώνει ικανό μέρος της αφήγησης στο σύνθετο χαρακτήρα του, στα πρόσωπα και τις κοινωνικές καταστάσεις που τον περιβάλλουν και καθορίζουν τον έως τότε βίο του, αλλά και στην εσωτερική ματιά του μπροστά στον επικείμενη, απροσδόκητη έλευση θάνατό του, που τον βρίσκει -όπως ο ίδιος ο Ιβαν Ίλιτς πιστεύει- στο απόγειο της επαγγελματικής και κοινωνικής του ζωής

Οι δύο ηθοποιοί, αποδίδουν με περισσό ταλέντο, όλους τους ρόλους του έργου, τους οποίους και εναλλάσσουν μεταξύ τους με εκπληκτική φυσικότητα. Μέσα στο μινιμαλιστικό σκηνικό, στο κέντρο του οποίου δεσπόζει μια περιστρεφόμενη πολυθρόνα, σε επίσης πολλαπλούς ρόλους, οι δύο ηθοποιοί ζωντανεύουν την ατμόσφαιρα και τα ήθη της Ρωσίας των τελών του 19ου αιώνα. Η ζωή και οι συνήθειες της αριστοκρατικής τάξης, οι επαγγελματικές ίντριγκες, οι φιλίες και οι γάμοι του συμφέροντος, οι διασκεδάσεις, οι ψεύτικη αβροφροσύνη, όλος ο καθωσπρεπισμός και η υπηρέτηση της κοινωνικής εικόνας, είναι τα θεμέλια πάνω στα οποία ο Ιβάν Ίλιτς έχτισε τη ζωή του. Και είναι αυτά τα ίδια θεμέλια που τρίζουν εκ βαθέων, μπροστά στο γεγονός του επικείμενου θανάτου.

Παρότι το έργο είναι βαθιά υπαρξιακό, δεν του λείπει το χιούμορ και η ανάλαφρη, σκωπτική διάθεση. Αντιθέτως θα έλεγα. Δεν είναι λίγα τα σημεία που προκαλούν το γέλιο. Ούτε κουράζει τον θεατή με βαθυστόχαστους μονολόγους, αλλά θα έλεγα ότι περισσότερο αφήνει τα πράγματα να εννοηθούν και να εξηγηθούν μέσα από όσα δεν λέγονται και δεν γίνονται. 

Και ναι, ο ήρωας φτάνει σε ένα υπαρξιακό μεταίχμιο, ναι, ακούμε τον εσωτερικό του μονόλογο, βλέπουμε τον τρόπο που αντιδρά σε καταστάσεις και πρόσωπα του οικείου του περιβάλλοντος, παρατηρούμε την άρνησή του να κοιτάξει με την προοπτική του τέλους την πρότερη ζωή του, αφουγκραζόμαστε τον φόβο του  μπροστά στον θάνατο, αντιλαμβανόμαστε πώς η όποια ανθρώπινη εξουσία, εκμηδενίζεται μπροστά στην καταλυτική εξουσία του θανάτου, μα ούτε εμείς, ούτε ο ήρωας αφήνεται να βουλιάξει σε έναν ανελέητο μηδενισμό.

Η παιδική ηλικία, η ηλικία της αθωότητας, γίνεται το σωσίβιο και η πυξίδα που θα οδηγήσει τον Ίβαν Ίλιτς έξω από τους δαιδαλώδης διαδρόμους μιας προσποιητής ευτυχίας, στο ξέφωτο της αλήθειας και της συγχώρεσης.

Μια πραγματικά ενδιαφέρουσα παράσταση, μια παραστατική πρόκληση που φέρουν σε πέρας με επιτυχία οι δύο ηθοποιοί, που χωρίς εφέ, σκηνικά τεχνάσματα και εντυπωσιασμούς, καταφέρνουν να κερδίσουν το ενδιαφέρον του θεατή, καθόλη τη διάρκειά της.

H ταυτότητα της παράστασης:

Θέατρο Αλκμήνη

Κείμενο: Λέοντας Τολστόι 

Μετάφραση από τα ρωσικά: Παύλος Στεφάνου

Θεατρική διασκευή/Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνα Νικολαΐδη

Παίζουν: Γιώργος Γαλίτης & Θανάσης Κουρλαμπάς

Σκηνικά/Κοστούμια: Νίκος Κασαπάκης

Πρωτότυπη μουσική: Γιάννης Οικονόμου

Κίνηση: Χριστίνα Φωτεινάκη

Φωτισμοί: Μανώλης Μπράτσης

Creative Agency: GridFox

Επικοινωνία: Άντζυ Νομικού

Παραγωγή: A PRIORI www.a-priori.gr