Η ΡΑΒΔΟΣ

 Αυτή η παράσταση είναι μια απόδειξη του πως οι εξαιρετικές ερμηνείες, δεν είναι ικανές να "σώσουν" ένα αδικαιολόγητα μακρύ και ασυνεπές, κατά τη γνώμη μου, θεατρικό κείμενο. 

Το έργο του Mark Ravenhill, ένα κλειστοφοβικό, κοινωνικό δράμα, πραγματεύεται τη βία. Τη βία που ασκείται από μια θέση εξουσίας ή ισχύος και τη βία που η κοινωνία, ως απρόσωπη, απρόβλεπτη μάζα μπορεί να ασκήσει στο άτομο. Η υπόθεση αφορά, έναν εκπαιδευτικό, για τον οποίο λίγες εβδομάδες πριν τη συνταξιοδότησή του, γίνεται γνωστό στους μαθητικούς κύκλους, ότι ενόσω υπηρετούσε ως υποδιευθυντής του σχολείου τους, ήταν το πρόσωπο το επιφορτισμένο με το ράβδισμα των αγοριών όταν υπέπιπταν σε πειθαρχικά παραπτώματα. Μια πρακτική καθόλα, νόμιμη και εγκεκριμένη από τους αρμόδιους φορείς και τους γονείς των μαθητών, η οποία και τερματίστηκε όταν οι παιδαγωγικές υπηρεσίες θεώρησαν ότι το μέτρο είναι ξεπερασμένο και δεν συνάδει με την σύγχρονη παιδαγωγική. Ο δάσκαλος βρίσκεται στο επίκεντρο μιας βίαιης εξέγερσης εις βάρος του με βάση αυτό το παρελθόν. Στην κόντρα θα λάβει μέρος και η από χρόνια αποστασιωποιημένη κόρη του ζευγαριού, η οποία ως παιδαγωγική σύμβουλος, καταφτάνει στο σπίτι με σκοπό να βοηθήσει τον πατέρα της, με τον οποίο διατηρεί μια μη-σχέση, να συντάξει μια απαντητική επιστολή προς τους επιθεωρητές. 

Η βία μέσα και έξω από το σπίτι, το σπίτι στο οποίο βρίσκονται εγκλωβισμένοι από τον όχλο που απειλεί και βιαιοπραγεί έξω από αυτό, είναι ολοφάνερη και όσο το έργο προχωρά, βαίνει αυξούμενη. Βία λεκτική, συναισθηματική και τελικά σωματική, που όμως το κείμενο δεν καταφέρνει να δικαιολογήσει επαρκώς. Οι πρωταγωνιστές, διακατέχονται από μια αμφιθυμία, μια ασυνέπεια, στα λόγια και τις πράξεις του που μπερδεύει τον θεατή, ενώ η αποκάλυψη της ράβδου που ο πατέρας κρατά για χρόνια κλειδωμένη στο πατάρι, δημιουργεί προσδοκίες για μια πιθανή τροπή της υπόθεσης που όμως δεν συμβαίνει, και αφήνει τον θεατή μετέωρο. Πολύ κακό για το τίποτα. Πολλά λόγια, πολλή βία, πολλή αναμονή γιατί; Η βία στιγματίζεται, ή ανάλογα δικαιολογείται στο έργο, για να της παραδώσει στο τέλος τα κλειδιά. 

Το έργο θίγει σαφώς το χάσμα γενεών στην αντίληψη της κοινωνικής πραγματικότητας, φέρνει στο προσκήνιο το ζήτημα του cancel culture και της τάσης να κρίνουμε το παρελθόν ή να καταδικάζουμε ανθρώπους με κοινωνικούς όρους και κεκτημένα του σήμερα. Ο πρωταγωνιστής τιμωρείται δημόσια για το παρελθόν του, παρότι αυτό που έκανε ήταν μια συνήθης, επιτρεπτή, πρακτική τιμωρίας. Καταδικάζεται σε μια κοινωνική απομόνωση που όμως καταλήγει να είναι μια νέα, πιο ύπουλη μορφή τιμωριτικής βίας. 

Ο Mark Ravenhill δεν δίνει μια ξεκάθαρη απάντηση στο "τι είναι σωστό" ή "ποιος έχει δίκιο".  Αν δεν επέλεγε να τελειώσει το έργο με την απρόβλεπτη και άσκοπη κατ' εμέ διαιώνιση της βίας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι μας προσκαλεί να αναρωτηθούμε για την ηθική και την προσωπική ευθύνη των ατόμων και την αλλαγή των αξιών στο χρόνο και πως αυτή μας "εξαναγκάζει" σε συμβιβασμούς ή προσωπική ωρίμανση. Όμως απαντά. Και στερεί από τον θεατή τη δυνατότητα να επιλέξει έστω ποιο θα προέκρινε ως καταλληλότερο πέρας αυτού του επίπονου, μα φοβάμαι και άγονου οικογενειακού δράματος. 

Οι τρεις ηθοποιοί ερμήνευσαν εξαιρετικά τους ρόλους τους. Οι όποιες ασυνέπειες στη συμπεριφορά, αφορούν σαφώς το κείμενο, που παρότι μακρηγορεί δεν επιτρέπει στις συμπεριφορές και τη βία που τις ορίζει να εξηγηθούν ή να δικαιολογηθούν, εγκλωβίζοντας ανέλπιδα τον θεατή στον φαύλο κύκλο της. Για μένα το έργο απέτυχε στο να δημιουργήσει μια οργανική και συνεκτική ψυχολογική εξέλιξη, μια ξεκάθαρη σύνδεση μεταξύ των πράξεων των πρωταγωνιστών και των βιωμάτων τους. Αντίθετα, βασίζεται περισσότερο στη δημιουργία μιας συνεχούς έντασης, ενός συναισθηματικού θορύβου, που όμως δεν οδηγεί πουθενά.

Η ταυτότητα της παράστασης:

Θέατρο της οδού Κυκλάδων - Λευτέρης Βογιατζής

Συγγραφέας:Μαρκ Ρέιβενχιλ

Μετάφραση:Γιώργος Σκεύας

Σκηνοθεσία:Γιώργος Σκεύας

Σκηνικά:Γιώργος Σκεύας

Κοστούμια:Γιώργος Σκεύας

Μουσική:Σήμη Τσιλαλή

Φωτισμοί:Νίκος Βλασόπουλος

Παίζουν:Άρης Λεμπεσόπουλος, Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Τατιάνα Παπαμόσχου

Διάρκεια:100 λεπτά χωρίς διάλειμμα